Goedkoop arbeid?
Is dit genoeg om net te probeer oorleef? ’n Minimum loon word wetlik voorgeskryf. Dit verwys na die laagste bedrag wat ’n werkgewer moet betaal sodat ’n werknemer basiese oorlewing kan verseker. Die fokus lê dan op wat die minimum is wat ’n mens kan gee vir die persoon se arbeid. Dit neem nie die wyer menswaardigheid of werklike behoeftes in ag nie. Hierdie beskouing lei tot ’n instrumentele benadering tot mense. Ons medemense word dan gesien as middele wat gebruik moet word om werk te verrig. Die vergoeding is dan net genoeg om oorlewing te verseker.
Die vraag wat hier opduik is: is oorlewing genoeg? In die Bybel sien ons dat God van Sy mense meer verwag as net om vir die basiese oorlewing van ander te sorg. In Levitikus 19:13 staan daar: “Jy mag jou naaste nie verdruk of beroof nie. Die dagloner se loon mag by jou nie tot die môre toe bly nie.” Die teks dui aan dat mense se arbeid behoorlik vergoed moet word. Jy mag nie jou naaste verdruk of beroof nie. Dit beklemtoon dat geregtigheid in lone moet gaan oor respek vir die persoon en sy arbeid.
Vryheid deur arbeid
’n Regverdige loon is ’n veel dieper konsep wat fokus op die waarde van ’n persoon en sy arbeid. Dit beteken om in harmonie met God se geregtigheid te leef. Dit vra die vraag: wat is ’n regverdige loon? ’n Regverdige loon stel mense in staat om volledig menswaardig te leef. Sodat elkeen aktief kan deelneem aan die gemeenskap, eerder as om net te oorleef.
Die Bybel wys op verskeie plekke dat werkers regverdig behandel moet word. In Jakobus 5:4 waarsku die Bybel teen die wat werkers uitbuit: “Kyk, die loon van die arbeiders wat julle lande afgeoes het, wat deur julle agtergehou is, roep uit; en die geroep van die maaiers het gekom tot in die ore van die Here van die leërskare.” Dit is ’n ernstige waarskuwing dat ongeregtigheid in lone God se geregtigheid oortree en ’n morele las op die gemeenskap plaas.
Hoe maak ons dan nou?
Die minimum loon is daarop gefokus om ’n werknemer net te laat oorleef. Dit ignoreer dikwels die breër regte en waardigheid van die individu. ’n Regverdige loon, aan die ander kant, dra ’n sterk etiese en Bybelse karakter. Dit erken dat mense geskape is na die beeld van God en daarom nie net moet oorleef nie, maar in vryheid moet kan lewe. Die Here Jesus se woorde in Matteus 7:12, “Alles wat julle dan wil hê dat die mense aan julle moet doen, net so moet julle aan hulle ook doen” beklemtoon die oproep tot regverdigheid en om ander mense met respek te behandel.
’n Eie ekonomie?
In Orania het ons eie arbeid, eie instellings, eie grond, maar wat van ’n eie ekonomie? In Orania, met sy fokus op selfstandigheid en ’n nog ontwikkelende ekonomie, is daar ’n praktiese uitdaging om ’n regverdige loon te verseker. Die ekonomie van goedkoop arbeid in Suid-Afrika kan dit moeilik maak om werklik regverdig te wees in loonbetalings. Die druk van koste en die klein skaal van besighede beteken dat minimum lone meer realisties is as regverdige lone. Die spanning tussen ekonomiese oorlewing en morele regverdigheid is ’n voortdurende uitdaging.
Ons op Orania, kan dit gesamentlik aanpak as ons dieselfde doel voor oë het. Die uitdaging vir ons op Orania is dus om maniere te vind om regverdigheid te balanseer met die realiteite van ’n klein, groeiende ekonomie. Dit sluit in die skep van omgewings waarin werkers nie net ’n minimum loon ontvang nie. Maar eerlike vergoeding wat hulle toelaat om volwaardige lewens te leef en by te dra tot die gemeenskap. ’n Lewe van vryheid.
Ten slotte
Terwyl Orania steeds op pad is na volledige vryheid en selfstandigheid, en uiteindelik streef na die doel van ’n republiek. Is dit belangrik dat ons intussen die ongeregtighede van die huidige Suid-Afrikaanse stelsel neerlê. In hierdie tyd van bou en groei moet ons, as ’n gemeenskap, ons ore spits vir die stem van God in Sy Woord. Hy roep ons op om regverdig te handel. Nie volgens die minimum vereistes van oorlewing nie, maar volgens die beginsels van liefde en geregtigheid wat ons oproep om mekaar in waardigheid te behandel. So kan ons, selfs nou, begin om ’n gemeenskap te vestig wat werklik op God se geregtigheid gebou is. Om ’n voorbeeld te wees van Sy koninkryk op aarde.
Geskryf deur Alistair van Heerden (Medewerker van Begrond)
koerania.co.za